“Ik heb me vorige week ziekgemeld. Ik kan er gewoon niet meer tegen. De sfeer op onze afdeling is verziekt. Iedereen doet maar wat en het vertrouwen is ver te zoeken. Elkaar aanspreken op gedrag veroorzaakt heftige verbale reacties en je wordt verder genegeerd. Ik heb een mannelijke collega die verbaal zo van zich afbijt dat iedereen zijn mond houdt. Hij is bot en kleineert mij waar iedereen bij is.”
Anna belde gisteren dat ze een sessie nodig had. We zitten bij haar aan de grote keukentafel. Ze is singel, heeft geen kinderen en werkt sinds acht jaar als arts in een academisch ziekenhuis.
Ik zorg voor iedereen
Ik vraag of ze deze situatie ooit eerder heeft meegemaakt. “Nee. Nooit. Ik ben in een heel liefdevol gezin opgegroeid. Papa is jong overleden. Hij was mijn grote voorbeeld. We hadden goed contact. Ik vond het erg om hem te verliezen. Ik ben de oudste van een gezin met drie kinderen. Toen papa overleed vond ik dat ik voor iedereen moest zorgen. En dat doe ik nog steeds. Ik zorg voor iedereen.”
Ik laat haar een familieopstelling neerzetten. Ze pakt opstellingspoppetjes voor alle familieleden. De mannelijke familieleden zet ze in een kring op afstand om haar heen. Vrouwelijke familieleden in de kring daarbuiten.
Ik vraag: “Wat zie je?”
“Hahaha. Ik heb mezelf wel veel ruimte gegeven. Niemand te dichtbij.”
“Wat is voor jou een reden om dit zo te organiseren dat iedereen op afstand blijft?”
“Weet ik niet. Ik voel me namelijk wel verbonden met ze en houd ook van hen allemaal. Ik heb daar geen echte reden voor denk ik.”
Beschermlaag om sterk te blijven
Na een aantal vragen valt voor haar het kwartje dat ze zichzelf een beschermlaag heeft gegund. Een beschermlaag om emotioneel sterk te blijven na het verlies van haar vader. Ze wordt zich door de familieopstelling bewust hoe zij onbewust iedereen op afstand houdt. En hoe haar gevoel overal alleen voor te staan haar waarheid is.
Ik vraag haar de anderen dichterbij haar neer te zetten. Ze neemt de tijd om de nieuwe situatie te laten bezinken. Ik vraag haar: “Welke verandering geeft je deze opstelling?”
Ze glimlacht en knikt: “Ik heb het zelf in de hand. Ik heb invloed op deze situatie, wanneer ik mensen die mij lief zijn dichterbij toelaat.” Diep in gedachte mompelt ze: “Zo simpel. Wat heb ik het mezelf lang moeilijk gemaakt.”
Opeens kijkt ze me aan en zegt: “Ik heb wel een keer net zo’n situatie meegemaakt als met mijn huidige collega. Tijdens mijn coschappen. Ik was toen afhankelijk van net zo’n hork. Ongelofelijk hoeveel overeenkomst hij met mijn huidige collega heeft. Nu zijn de verhoudingen gelijkwaardig, maar de impact is gelijk. Ik ben boos. Ik voel me geïntimideerd. Ik verkramp en voel angst bij mannen die mij toeschreeuwen wanneer zij hun zin niet krijgen en me kleineren. Ik wil van deze angst af. Ik wil van dit gedrag af. Deze angst bepaalt mijn gedrag. Het bepaalt mijn werkplezier en weerhoudt me van mezelf zijn. Die professor was net zo bot, vernederend en respectloos als mijn huidige collega. Als ik er nu over nadenk heb ik het diep weggestopt.”
Best ongezond
Na een korte stilte merk ik op: “Dat klinkt best ongezond.”
“Ja…nee…ja, best wel. Tenminste als ik zie wat het me nu nog doet. Blijkbaar heb ik dat dus toch nog niet verwerkt. Wow. Ik heb zo lang niet meer aan die man gedacht.”
Ik nodig haar uit een poppetje te pakken die in deze opstelling staat voor de professor.
Ze pakt een poppetje, blijft daar een tijd mee in haar handen naar staren en zet hem ruim twee meter bij haar vandaan en zegt: “Het liefst had ik hem nog verder weggezet”. Ze blijft ingedachten kijken naar de afstand tussen haar en hem. “Ik laat hem daar staan. Hij staat ver genoeg.”
“Wat maakt dat hij nog op je pad staat?”
“De vernedering. Het respectloze. Het op me neerkijken terwijl ik hem niets gedaan heb.”
Drukkend betonnen gevoel
“Waar wil je vanaf?”
“Het drukkende gevoel. Het zwaar drukkende betonnen gevoel op mijn schouders dat mij naar beneden haalt. Hij wil me naar beneden drukken, maar ik geef niet toe. Ik blijf rechtop staan. Maar dat kost me zoveel energie. Het maakt me moe. Doodmoe. Het is heel zwaar om overeind te blijven in deze situatie. Ik wil hiervan af. Ik wil dat drukkende gevoel kwijt.”
“Oké. Dan gaan we nu die zware belasting die je naar beneden drukt opruimen.”
Na veel tranen die vanzelf ook weer stoppen keert de rust in haar terug. Ze is blij. Ze schaterlacht.
“Sharon ik voel me doodmoe, maar ik ben zo blij dat we dit gedaan hebben. Ik wist niet dat deze blokkade zo groot was dat het mij zo geketend door het leven leidde. Ik voel me licht en ontlast van dat drukkende gevoel. Jeetje wat een opluchting. Het lijkt nu of ik ook veel ruimte voel om te ademen. Wauw. Ik ben verbijsterd. Hoe kan dit?”
Impact is weg
“Hoe is het nu als je aan je collega denkt?”
“Ik durf weer te leven. De invloed die ik mijn collega op mijn leven gegeven heb voelt nu heel anders. Als ik nu aan hem denk voel ik me krachtig. Hij kan schreeuwen maar dat raakt me niet meer. De angst is weg. Ik voel me bevrijd van deze grote impact. En dit voelt verdomd goed. Wat zal ik goed slapen vannacht.”
Hoe is de sfeer op jouw afdeling? Zou je die verziekt, onveilig of gespannen kunnen noemen? Wil je helderheid over jouw patronen in deze situatie en stress daarover opruimen? Kom dan eens praten over de mogelijkheden.
