Topsporters hebben een coach nodig om de top te bereiken en het proces van eigenwijsheid naar eigen wijsheid te faciliteren. Eenmaal de top bereikt hebben zij een coach nodig om te hoge verwachtingen, spanningen en verleidingen te weerstaan.
Hoe zorg je er als arts voor dat je je mentale en fysieke topconditie behoudt, blijft presteren en op de juiste momenten de juiste beslissingen neemt?
Topconditie
Als medisch specialist functioneer je op topniveau. Net als een topsporter heb jij een coach nodig die je helpt mentaal en fysiek gezond te blijven. Je werk is zwaar en kent veel ingrijpende beslissingsmomenten die door geen enkel mens alleen te dragen zijn.
Aspecten die regelmatig om aandacht vragen zijn:
- Je fysieke en mentale gesteldheid.
- Voldoende dagelijkse rustmomenten.
- Juiste verdeling tussen spanning en ontspanning.
- Effecten van stress op je hersenen.
- Gevaar van minder bezield handelen op korte en lange termijn.
Rolmodel
In elke levensfase doorleef je lichamelijke en geestelijke veranderingen. Hulp vragen om hier doorheen te komen is onder artsen eigenlijk ‘not done’.
Artsen geven in de 1 op 1 gesprekken aan een gevoel van schaamte te beleven door een gebrek aan rolmodellen die er openlijk voor uitkomen dat ze hulp hebben gezocht. Een ander aspect wat meerdere keren genoemd wordt is dat door de waan van de dag er weinig ruimte overblijft om stil te staan bij persoonlijke gebeurtenissen en dilemma’s. Mogelijkerwijs heeft dit te maken met schroom van beiden kanten om (te) betrokken te raken in wat je collega raakt.
Een bewuste scheiding tussen werk en privé speelt bij een aantal artsen ook mee. Zij hebben al genoeg aan de hun eigen sores en kunnen sociaal getinte problemen van collega’s niet aan. Weer anderen hebben een beperkte mate van empathisch vermogen, waardoor ze totaal niet in de gaten hebben dat collega’s wel degelijk steun kunnen gebruiken.
En last but not least zijn er natuurlijk artsen die op eigen kracht zich overal doorheen geslagen hebben, waarbij niet gezegd is dat ze geen behoefte hadden, of nog hebben, aan hulp.
Wie goed luistert hoort hen fluisterend toegeven dat zij lichamelijke, emotionele en sociale problemen kennen. Een uiting daarvan is bijvoorbeeld de vele scheidingen die relatieproblemen blootleggen.
Regelmatig zie ik dat kundige artsen het gedrag van hun leermeesters kopiëren. Gedrag waarin de volgende stellingen gehandhaafd worden:
- Echte problemen houd je voor jezelf.
- Problemen los je in stilte op.
- Mensen houden niet van jouw problemen.
- Een goede arts slaat zich er doorheen.
- Elke arts maakt dit mee. Dit hoort erbij.
Deze stellingen handhaven dan een cultuur waarin angst om als ‘watje’ en niet capabel voor je functie aangemerkt te worden zegeviert en kwetsbaarheid niet getoond wordt.
Spanning
Deze aspecten van gebrek aan goed voorbeeldgedrag, onuitgesproken gedragsregels en de mogelijkheid om als incapabel afgeserveerd te worden, zorgen voor een gevoel van ‘er alleen voor te staan’ op het moment dat je er even doorheen zit. ‘Ah joh dit gaat wel weer over’. ‘Het komt wel weer goed’, zijn veel gebruikte uitspraken. Maar hoe het dan overgaat en hoelang dit gaat duren geeft niemand aan en in die tussentijd lijd jij.
Ik heb in de 28 jaar dat ik, directeuren, juristen en medisch specialisten begeleid heb, waargenomen hoe gedachten, fantasieën en overtuigingen, de angsten en onzekerheden vergroten. Ik heb gezien hoe dit zich uit in groeiende nervositeit om bijvoorbeeld te opereren en dat die onzekerheid zich vertaalde naar medische missers die voorkomen hadden kunnen worden. Een constant gespannen stressboog zorgde dat deze arts in plaats van ondersteuning te zoeken bij collega’s zich voornamelijk bezighield met zijn faalangst en zijn angst voor gezichtsverlies.
Soms wordt geprobeerd spanning met een grotere spanning op te heffen, bijvoorbeeld fraude plegen om de gokverslaving te bekostigen, excessief drinken, eten en sporten om nervositeit en angstige gedachten te onderdrukken.
Een groot aantal sprak over slapeloze nachten, angstzweet op het voorhoofd en kletsnatte oksels, waarbij camoufleergedrag ingezet wordt om beheerst en ontspannen over te komen. Genotsmiddelen kunnen dan makkelijker je beste vrienden worden. Dit geeft ‘ingebeelde’ houvast.
Druk
Komen dit soort voorbeelden weinig voor? Nee.
Had dit voorkomen kunnen worden? Ja.
Het gedrag uit deze voorbeelden wordt gevoed door overschatting van:
- Het eigen vermogen hier alleen uit te kunnen komen.
- Gevoelens van schuld en schaamte.
- Het onderdrukken van het stemmetje in je hoofd.
- Denken dat het morgen allemaal anders is en het probleem niet meer bestaat.
Helaas loopt het vaak anders en verlies je steeds meer het overzicht en vergroot de chaos die je hebt gecreëerd zich meer en meer om je heen. De ‘val’ is zichtbaar in aantocht.
Eigenlijk is het niet zo gek dat dit gebeurt. Artsen zijn academisch opgeleid en zeer deskundig in hun vakgebied. De druk van status en aanzien is (onbewust) voelbaar. Het gevolg is dat zowel de intrinsieke als de extrinsieke druk zoveel spanning kan geven dat het een openlijke vraag om hulp in de weg staat.
De mate waarin dit soort voorbeelden zich voordoen of een hulpvraag blokkeren is niet voor iedereen evenredig. Menig arts heeft iets hoog te houden en de mentale, sociale en fysieke veerkracht is cruciaal voor de gezondheid van zichzelf en die van patiënten.
Door in je eentje te blijven worstelen met deze intrinsieke en extrinsieke druk wordt alles in je hoofd alleen maar groter, waardoor je het overzicht verliest. Ik help je je gedachten te ontrafelen, zaken in het juiste perspectief te zien, zodat je weer helder gaat denken, allerlei muizenissen relativeert, het zelfvertrouwen herstelt en je rust ervaart.
Het proces van eigenwijsheid naar eigen wijsheid
Ik begeleid je naar de oplossing. Ontdek hoe ik je kan helpen.
